Tribina “Milan Obrenović – prvi srpski kralj posle Kosova“, biće održana u utorak, 12. marta u 18 časova u klubu “Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada.
Autor i predavač je msr Srđan Graovac, istoričar.
Oslikavajući portret kralja Milana, Ljubomir Kaljević je ovog srpskog vladara okarakterisao kao specifičnu osobu (sui generis), kojoj niko nije bio nalik među savremenim evropskim monarsima. Verovatno ni sam Kaljević nije u potpunosti bio svestan do koje je mere uspeo da prodre u suštinu opisa ove značajne i iznad svega zanimljive ličnosti, koja je po mnogo čemu obeležila istoriju Kneževine, potom Kraljevine Srbije u drugoj polovini XIX veka. Da je prethodno rečeno zaista tačno, možda najbolje može da potvrdi krajnje nesvakidašnja sudbina, koja se kralju Milanu prikazala u svom najprevrtljivijem liku. Da li znate još nekoga da je postao vladar sa četrnaest godina, da se oženio u dvadesetprvoj, razveo i odstupio sa prestola u tridesetpetoj, da je vladao punih dvadeset godina, a umro u četrdesetsedmoj godini života? Ovim ne baš dičnim rekordom može se pohvaliti jedino Milan Obrenović IV. Između kralja Milana i srpskog naroda postojao je krajnje neuobičajen odnos. Za života malo ko ga je od pripadnika građanske elite do običnog seljaka voleo i verovao njegovim izjavama i postupcima. Pored svega, kako je zabeleženo, vest o smrti kralja Milana izazvala je suze kod mnogih njegovih podanika i sunarodnika kako u Srbiji, tako i izvan njenih granica.
Bio je srpski vladar dosledan političkoj platformi delovanja njegovih prethodnika na prestolu Srbije iz reda članova dinastije Obrenović, te je i njegovom zaslugom Srbija iz Istočne krize, na kraju izašla kao pobednica sa međunarodno potvrđenim statusom nezavisnosti, koju su joj garantovale velike sile na Berlinskom kongresu 1878. godine. Takođe, “državni status“ Srbije umnogome je unapređen 1882. godine, kada je vladarski rang i titula monarha “podignuta na kraljevski nivo“, čime je i država postala Kraljevina. Međutim, život i delatnost kralja Milana u kolektivnoj svesti srpskog etnosa ostali su “zamračeni“ veoma negativnim utiskom Kolektiviteta o prvom srpskom kralju “posle Kosova“. U predstojećim razgovorima u okviru “Tribine mladih” Kulturnog centra Novog Sada, pokušaćemo da “osvetlimo“ razloge zbog kojih “lučnošu“ srpske nezavisnosti, istoriografija, publicistika i najširi slojevi javnosti danas percepiraju, kao jednog od najnesposobnijih i vladara Srbije u njenoj modernoj istoriji.
Tribina “Milovan Đilas – jedan profil Srbije“ biće održana u utorak, 12. marta u 19 časova u klubu “Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada.
Autor i predavač je msr Ognjen Karanović, istoričar.
Milovan Đilas, najpoznatiji komunistički disident bivše Jugoslavije, rođen je 12. juna 1911, u selu Podbišće u blizini Mojkovca, u Crnoj Gori. Njegovo najpoznatije delo „Nova klasa” (1957) Oksfordski forum je uvrstio među 100 knjiga koje su najviše uticale na kulturu Zapada posle Drugog svetskog rata. Milovan Đilas je osnovnu školu i gimnaziju završio u Beranama, a u Beogradu upisao Filozofski fakultet 1929. godine. Član zabranjene Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) postao je 1931. a dve godine kasnije osuđen je na kaznu od tri godine zatvora, koju je izdržavao u Sremskoj Mitrovici. Posle dolaska Josipa Broza Tita na čelo KPJ 1937. godine, Đilas je postao član najužeg partijskog rukovodstva, Centralnog komiteta KPJ i Politbiroa CK KPJ. Neposredno je organizovao odlazak dobrovoljaca u Španski građanski rat (1936–1939), a posle okupacije Jugoslavije početkom jula 1941. otišao je u Crnu Goru radi organizovanja i pokretanja ustanka protiv okupatora. Tokom Narodnooslobodilačkog rata, Milovan Đilas je neprekidno bio član Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije.
Iz rata je izašao u činu general-lajtnanta, a 1949. postao je general-pukovnik. Odlikovan je Ordenom Narodnog heroja. Dao je veliki doprinos u borbi jugoslovenskih komunista protiv Informbiroa, započetoj 1948. godine. Početkom 1953. postao je potpredsednik jugoslovenske vlade, a krajem te godine predsednik Savezne narodne skupštine. Tada je, kao vodeći partijski ideolog i teoretičar, već objavljivao u listu “Borba” i u časopisu “Nova misao” svoje znamenite, antidogmatske tekstove, u kojima se zalagao za otvorenu unutarpatrijsku diskusiju i otvorenu borbu mišljenja, kao i za punu demokratsku transformaciju KPJ (SKJ) i jugoslovenskog društva. Posle objavljivanja njegovog eseja “Anatomija jednog morala” i zabrane “Nove misli”, u januaru 1954. godine, počela je Đilasova golgota. Pod optužbom da je “revizionista” smenjen je sa svih funkcija, a na tajnom suđenju 1955. osuđen je na kaznu zatvora od osamnaest meseci, uslovno na tri godine.
Zbog intervjua “Njujork tajmsu”, u decembru 1956. osuđen je na tri godine strogog zatvora. Sledeće godine pojavila se u SAD njegova knjiga “Nova klasa”, koja će ga učiniti nesumnjivim perjanikom komunističkog disidentstva. Zbog objavljivanja knjige osuđen je 1957. na novih sedam godina zatvora, u zbiru s ranijom kaznom na devet godina. Uslovno je pušten iz zatvora 1961. ali je zbog knjige “Razgovori sa Staljinom” naredne godine osuđen na novih pet godina zatvora. Oslobođen je poslednjeg dana 1966. godine, a posle dve godine je dobio pasoš. Milovan Đilas je umro u Beogradu 20. aprila 1995. godine, a sahranjen je u porodičnoj grobnici u rodnom selu u Crnoj Gori i u skladu sa verskim obredima koje praktikuje Srpska Pravoslavna Crkva. Na predstojećim razgovorima u okviru “Tribine mladih” Kulturnog centra Novog Sada pokušaćemo da otkrijemo, zbog čega ime Milovana Đilasa “mnogi delovi“ današnjih generacija građana Srbije, percepiraju kao personalizovani izraz “istinskog profila srpstva“.
Autor: nsuzivo.rs
