“Kod zlatnog orla”: Prva apoteka u Novom Sadu

Ova apoteka je u početku služila isključivo za potrebe vojske.

Prema nekim podacima iz istorijskih arhiva, prva apoteka u Petrovaradinu i Novom Sadu, osnovana je 1746. godine. U početku je služila isključivo za vojne potrebe, a od 1765. godine bogati trgovci i lokalna vlastela dobili su dozvolu da u toj apoteci kupuju lekove za lične potrebe.

Ipak, rad apoteke je i dalje ostao  prvenstveno za potrebe vojske. Nešto kasnije, zbog porasta broja civilnog stanovništva, apoteka je dobila širu upotrebu.

Apoteka “Kod zlatnog orla”

Apoteka je nekoliko puta u svojoj istoriji  menjala lokaciju i vlasnike u podgrađu Petrovaradinske tvrđave. Konačno, 1802. godine apoteku preuzima mladi farmaceut iz Češke Franc Šams. Ovaj svestrani apotekar, poreklom iz imućne porodice, kupuje kuću i apoteku od prethodnog vlasnika Franje Krigera u podgrađu Petrovaradina, u današnjoj Beogradskoj ulici na broju 15. Apoteka dobija ime “KOD ZLATNOG ORLA”.

U novije vreme postojali su pokušaji da apoteka nastavi svoju tradiciju. Danas se fasade celog podgrađa Petrovaradinske tvrđave uređuju i oblače u novo ruho.
Apoteka više ne radi, a metalna kovana vrata i prozori su zatvoreni i stoje kao nemi svedok nekadašnjih vremena. Nakon restauracije fasade zgrade u kojoj je bila apoteka, verovatno bi mogla zaživeti  ideja da se ovaj objekat vrati u prvobitnu funkciju, te da nastavi svoju  tradiciju.

Ko je bio Franc Šams?

Osim svog apotekarskog posla, Franc Šams je imao interesovanja i za druge stvari. Voleo je da izučava istoriju Petrovaradina i da piše knjige o prošlosti kraja u kome živi. U Pešti je  završio i objavio svoju knjigu “Dobrim građanima Petrovaradina od Franca Šamsa” 1819. godine.

Zanimljivo je to da je za vreme boravka u Petrovaradinu živeo kao veoma ugledni građanin, što se ne može reći za njegovog potomka, praunuka književnika Antona Gustava Matoša.

Nažalost, njegov potomak je tamnovao 1894. u mračnim kazamatima Petrovaradinske tvrđave zbog pisanja i širenja slobodarskih i revolucionarnih ideja. Srećom, Matoš je uspeo da pobegne iz kazamata i nastavi svoj uspešni rad.

Šams je jedno vreme živeo u Sremskim Karlovcima, gde je takođe imao svoju apoteku. Za vreme svog boravka tamo, bio je zaslužan za sadnju drveća i rastinja u čuvenoj Dvorskoj bašti. Takođe, doprineo je i sadnji drveća u Molinarijevom parku u Petrovaradinu.