U istraživanju koje je radila Jasmina Leković, dipl. psiholog, iz Centra “Život nije igra”, za odvikavanje od kockanja, učestvovalo je 2357 učenika iz Južnobačkog okruga i Srema.
Anketa je realizovana u devet osnovnih i devet srednjih škola sa teritorije Novog Sada, Bačke Palanke, Vrbasa, Žablja, Sremske Mitrovice, Rume i Inđije. Uzrast ispitanika bio je u rasponu od 10 do 21 godine. Uzorak je činilo 52% muških i 46% ženskih ispitanika.
Ciljevi istraživanja:
•Procena zastupljenosti igranja igara na sreću, klađenja i kockanja među učenicima osnovnih i srednjih škola
•Procena učestalosti patološkog kockanja
•Poređenje ovih parametara između Novog Sada, kao većeg grada, i manjih gradskih naselja
Zaključak istraživanja:
• Svaki četvrti učesnik ankete susreće se prvi put sa igrama na sreću između 10-te i 14-te godine i duplo ih je više u ovom uzrastu iz Novog Sada, nego što je to slučaj u manjim gradovima.
•Najzastupljenija igra na sreću je kladionica.
•Igre na sreću znatno više igraju deca u velikom gradu, nego deca iz manjih gradova. Jedan od razloga je veća dostupnost kladionica i automat klubova, njihova brojnost i blizina školama u većoj sredini. Što je veća ponuda i brojnost kladionica i automat klubova, veći je broj mladih koji će odlaziti na ta mesta da se zabave. Kako raste broj onih koji igraju rekreativno, povećava se broj igrača koji će se vremenom izdvojiti kao zavisnici od kockanja.
•U velikom gradu teže je kontrolisati gde deca provode svoje vreme, dok se u manjim gradovima više ljudi međusobno poznaje i većina dece će izbegavati da odlazi u kladionice i automat klubove, jer je veća verovatnoća da njihovi roditelji saznaju gde su bili i sa kim.
•U velikom gradu se troši više novca u odnosu na manje gradove, naročito na izlaske, a popunjavanje tiketa i igra na automatima su postali način da se brzo i lako dođe do novca.
Američka psihijatrijska asocijacija (APA) je 2012. godine proglasila patološko (nekontrolisano) kockanje za bolest zavisnosti bez supstance.
Deskriptivni pokazatelji pitanja ankete:
42% dece ili 997 anketiranih učenika od 2357 igra igre na sreću. U Novom Sadu igra 45% (360), u Sremskom okrugu 40,5% (344), a u Južnobačkom okrugu 41% (295) ispitanih.
Svaki peti anketirani učenik, a to je 21% ili 494 dece igra kladionicu, zatim slede greb-greb 18% (434), loto 15% (348), bingo 15% (343), rulet 8% (184), karte (poker i blek-džek) 6% (149), tombola 5,8% (136), aparati 5,6% (132). Najnepopularnija igra je on-line kockanje i televizijski kviz sa po 3,5% (167).
Najpopularnija igra među muškim ispitanicima je kladionica (414), greb-greb, loto, bingo, rulet.
Ženski ispitanici preferiraju: greb-greb, loto, bingo, u manjoj meri kladionicu, rulet, aparate.
Na nivou celokupnog uzorka 4,8% (115) ispitanika patološki kocka. Muških ima 4,21% (96), a ženskih 0,67% (15). U Novom Sadu 6,3% (48) ispitanika patološki kocka, u Sremskom okrugu 4,5% (38) i u Južno-bačkom okrugu 3,6% (26). Polovina učenika 50% koji patološki kockaju su prvi put odigrali kladionicu kad su imali između 10-14 godina.
Prosečan uzrast učenika koji patološki kockaju je 16,5 godina.
Skoro 1/4 učenika, 24% (574) celokupnog uzorka, je prvi put odigrala neku igru na sreću kad su imali između 10 i 14 godina. Po okruzima to je: u Novom Sadu 51% anketiranih učenika, u Sremskom okrugu 22% (188) i u Južnobačkom okrugu 24% (176). Najčešće je to bila kladionica 14%.
Zabrinjavajući je i podatak da je 10% (235) dece mlađe od 10 godina izjavilo u anketi da je imalo iskustva sa igrama na sreću.
Najveći broj anketiranih učenika, skoro 1/5, su se upoznali sa igrama na sreću uz pomoć društva 19% (438), zatim roditelja 14% (325), kao i putem televizije 10% (238).
Najviše anketiranih se kocka u društvu 27% (648), a društvo im prave drugovi 28% (671), roditelji 11% (259) i rođaci 6% (140).
Više od trećine ili 36% anketiranih učenika (844) je odgovorilo da neki član porodice igra igre na sreću. Na prvom mestu je to tata 17% (397), zatim brat 10% (244), mama 10% (231), baba 9% (213), deda 8% (188). Najčešće igraju loto 21% (488), bingo 18% (434), kladionicu 16% (387), greb-greb 14% (330), rulet 4% (105), 3% aparate (79). Učenici koji patološki kockaju su odgovorili da 56,5% njihovih članova porodice igra neku igru na sreću, najzastupljenija je kladionica 38%, koju igra 33% očeva.
Pod uticajem reklame 17% anketiranih učenika je odigralo neku igru na sreću.
Skoro petina, 19% (457), ispitanih učenika je imala posrednika (drug ili drugarica) koji su uplatili tiket umesto njih. U Novom Sadu je to 37%, u Sremu 17%, u Južnobačkom okrugu 16%. U populaciji učenika koji patološki kockaju to je 72% (83).
15% (364) anketiranih učenika je novac od užine trošilo igrajući igre na sreću, kako bi ga umnožili. U Novom Sadu 32%, u Sremu 13%, u Južnobačkom okrugu 11%. U populaciji učenika koji patološki kockaju to je 82% (94). Na velikom odmoru je 9% (222) učenika opšte populacije odlazilo u kladionicu ili automat klub. Mnogo više u Novom Sadu 21% (112), nego u Sremu 8,1% (69) i Južnobačkom okrugu 5,7% (41). U populaciji učenika koji patološki kockaju to je 58% (94).
Motivi za igre na sreću kod opšte populacije (uvek je prisutno više motiva): najčešće učenici navode zabavu 26% (620), zatim dosadu 21% (487), da povećaju budžet 17% (403), da ubiju vreme 12% (288), kad ih društvo pozove 10% (231), kad su dobro raspoloženi 9% (207), da probaju nešto novo 7% (169), kad imaju para 6% (152).
Ključni motivi kod učenika koji patološki kockaju su drugačiji, na prvom mestu navode povećanje budžeta 76,5%, iz zabave kocka 59%, iz dosade 44%, da ubije vreme 44%, kad ih društvo pozove 40%, kad imaju para 36%, kad piju alkohol 29%, kad su dobro raspoloženi 28%.
Anketirani učenici koji patološki kockaju duplo više koriste alkohol 58% (67) nego drogu 30% (34) dok kockaju. 41% učenika koji patološki kockaju (47) je imalo problema zbog kockanja. Na prvom mestu to su bila dugovanja 22%, izostanci iz škole 19%, nervoza i razdražljivost 17%, svađe sa bliskim osobama 16,5%, slab uspeh u školi 14%, krađa zlata i novca iz kuće 10%, počinili su prevaru 9%, imali problem sa zakonom 9%, krali 8%.
Ako dobiju novac od igara na sreću učenici opšte populacije na prvom mestu novac troše na izlaske i provod 22%, zatim na garderobu 18%, a sa kockanjem nastavlja 6%. Anketirani učenici koji patološki kockaju imaju drugačije prioritete prilikom potrošnje novca od igara na sreću. Najviše troše na izlaske i provod 57%, nastavlja s kockanjem njih 41%, na drogu troši 30%, na garderobu 27% učenika.
Skoro polovina ispitanih učenika 48% (1122) je izjavila da se kladionice i automat klubovi nalaze blizu škola. U Novom Sadu je to izjavilo više od 2/3 učenika 69%, u Sremskom okrugu to misli 43% anketiranih, a u Južno-bačkom okrugu 38,5%.
Autor: Jasmina Leković, dipl. psiholog
