Filmski spektakl “Bitka na Neretvi” reditelja Veljka Bulajića sa holivudskim zvezdama Orsonom Velsom i Julom Brinerom doživeo je podjednako spektakularnu premijeru 29. novembra u Sarajevu u velikoj sali Skenderije.
Sarajevo tog 29. novembra 1969. godine okupilo je zvezde svetske i jugoslovenske kinematografije. Premijeri su prisustvovali Tito, njegova supruga Jovanka kao i 2.500 gledalaca, među kojima su bili jedna od najlepših žena sveta Sofija Loren, nesvrstani prijatelj Omar Šarif, zvezda filmova Doktor Živago i Lorens od Arabije, kao i Bata Živojinović, Boris Dvornik… Svi oni su svedočili prvoj projekciji petog po redu najskupljeg filma ikada snimljenog van engleskog govornog područja.
Film “Bitka na Neretvi” je tročasovna domaća ratna saga sa Julom Brinerom i Silvom Košćinom od stranih, i Milenom Dravić i Ljubišom Samardžićem od domaćih glumaca u glavnim ulogama. Verovatno najskuplje filmsko ostvarenje bivše Jugoslavije, snimljeno je za 18 meseci, uz ogroman napor cele države.
U snimanju je učestvovao kombinovani puk tadašnje JNA sa 10.000 vojnika, uništena su četiri posebno konstruisana sela, jedna tvrđava, a most na Neretvi je dva puta miniran. Ipak, nijedan kadar scene rušenja mosta preko Neretve nije ušao u film, jer se nakon miniranja podigla ogromna prašina. Kasnije je ova scena snimljena u studiju na maketama.
Nominovan je za Oskara 1969. u kategoriji za najbolji strani film i imao je najveću gledanost u bivšoj SFRJ sa oko 4,5 miliona gledalaca. Dok ga je u više od osamdeset zemalja sveta videlo preko 350 miliona gledaoca.
Ovo ostvarenje pored brojnih kontroverzi prate i razne zanimljivosti, od toga da Orson Vels i Kurt Jirgens 15 godina nisu razgovarali zbog jedne svađe, a pomirili su se tokom snimanja ovog filma.
Zanimljivo je da su Bata Živojinović i Ljubiša Samardžić imali najveće honorare koji su ikada isplaćeni domaćim glumcima u jednom domaćem filmu, a da Boris Dvornik nije dobio ništa- zato što je u tom trenutku bio na služenju vojnog roka.
Za uloge četnika angažovano je 600 ljudi iz okoline Požarevca, a njima je plaćen honorar za šest meseci samo zato što su u tom periodu puštali kosu i bradu.
Snimanje ovog filma je obeležio i jedan tužan događaj. Početkom februara 1968. godine snimatelj Đorđe Jolić poginuo je na snimanju scene gađanja bunkera bombama iz aviona.
Pikasov plakat za “Bitku na Neretvi”
Još jedna zanimljivost vezana je za plakat filma, koji je nacrtao niko drugi do čuveni Pablo Pikaso. Pikaso je u svojoj karijeri uradio samo dva filmska plakata. Jedan za španski film “Andaluzijski pas” iz 1929. godine, a drugi za “Bitku na Neretvi”. On tom prilikom nije tražio nikakav honorar, a jedini zahtev mu je bio da dobije 12 boca najboljeg jugoslovenskog vina.
Autor: nsuzivo.rs
