Neki je upoređuju sa Šindlerom, a neki govore da je veća od njega. Austrijanka Diana Budisavljević spasila je više od od 12.000 dece iz logora NDH tokom četiri duge godine Drugog svetskog rata. Više od sedam hiljada spašene dece bila su deca srpske nacionalnosti.
Rođena Austrijanka, Diana Obekser, nije ni slutila da će jednog dana biti junakinja dečjih života, a da će se ta deca, u svojim poznim godinama, javljati njenim praunucima i zahvaljivati na spašenom životu.
Diana se udala za zagrebačkog lekara, Julija Budisavljevića, koji je bio jedan od retkih Srba koji su bili pošteđeni tokom rata. Isprva, ona je pomagala pravoslavkinjama koje su bile u logorima, dopremajući im hranu i odeću prvo iz ličnih zaliha, a onda zajedno sa zagrebačkim porodicama koje su želele da učestvuju u njenoj akciji.
Kada je saznala da se tamo nalaze i deca, Diana nije marila za svoj život, pa je logor smrti Jasenovac posetila prvi put 1942. godine. Decu je uspevala da spasi, nalazeći im porodice koje su ih udomljavale. Imala je svoju kartoteku, koja joj je oduzeta nakon rata i nikada pronađena. Deca su pre odvođenja u Zagreb popisivana- ona koja su bila dovoljno stara znala su svoje ime i prezime, ona koja nisu dobijala su brojeve, da bi kasnije u porodicama imala nova imena.
Zbog pomoći deci, Diani ništa nije bilo strano, pa se tako sastajala i sa Alojzijem Stepincem, tadašnjim kardinalom iz Zagreba, koji je (paradoksalno) podržavao NDH, a u isto vreme se i gnušao zločina ustaškog režima.
U logorima nije bilo samo srpske dece, tu su bila i romska, jevrejska deca… Za Dianu to nije bila nacionalnost, već životi koja treba da imaju- život.
Nakon svega što je uradila, Diana je decenijama bila zapostavljana i zaboravljena. O njoj, i kada se govorilo, govorilo se veoma malo, članovi njene porodice nisu voleli da govore o njenom delu, njeno ime ne stoji u udžbenicima, ali istorija ne bledi, činjenice ne blede, pa je danas njeno ime prepoznatljivo i znači jedno- dobrotu. Posthumno je odlikovana sa više ordenja u Srbiji i Austriji, ulice u Beogradu, Prijedoru i Gradišci nose njeno ime, a zgrada u kojoj je živela u Austriji nosiće spomen ploču. Diana je preminula na današnji dan 1978. godine, u svom rodnom gradu, i tog trenutka je postala besmrtna.
Tokom ratnih godina, u logoru Jasenovac, 20.000 dece srpske, romske i jevrejske dece je umoreno.
Ivona Karan
