Zgrada stare streljane sagrađena je 1890. godine po projektu Đerđa Molnara, povodom proslave stogodišnjice Novosadskog streljačkog udruženja, najstarije građanske organizacije u Novom Sadu, osnovanog 1790. godine.
Naziv „Eđšeg“ dobio je posle Drugog svetskog rata, jer je u njemu bilo sedište Sportskog kluba „Jedinstvo“, na mađarskom Egiseg.
Objekat je oblikovan i dekorisan u stilu istoricizma. Parterna zgrada ima složenu osnovu, površina dvorca iznosi oko 435 m2 i ima razuđeno krovište sa trapezastim kupolama. Nad glavnim ulazom dominira kula kvadratnog preseka.
U objektu postoji jedna velika sala i dve manje, a koristile su se za različite namene, najčešće za balove. Velika reprezentativna sala je bogato dekorisana gipsanom plastikom i slikanim kompozicijama. Na plafonu su oslikane četiri scene, sa motivima iz lova.
Na veliku žalost, ovaj reprezentativni objekat je nakon Drugog svetskog rata i nacionalizacije, potpuno zamemaren, do te mere, da je krajem 20. veka bio potpuno devastiran i neupotrebljiv.
Za spomenik kulture objekat je proglašen 2007. godine.
Prvi pravi konzervatorski radovi i radovi na sanaciji dvorca Eđšeg izvedeni su u periodu od septembra 2010. do juna 2012. godine, sredstvima Grada Novog Sada.
Tavanica objekta je bila u toliko lošem stanju, da se pre bilo kakvih konzervatorskih radova, najpre ona morala sanirati.
Kompleksni radovi na obnovi tavanice mogu se podeliti na osnovne grupe: opšti radovi, slikarstvo, molerska dekoracija, gips plastika. Tom prilikom zamenjene su loše dasake ispod maltera, izvršena je konsolidacija nestabilnih partija, a zamenjeni su i pojedini delovi maltera koji je usled dejstva vlage i čađi potpuno izgubio vezivna .
Što se tiče pomenutih slika na plafonu, one su prvo fiksirane, zatim su konsolidovane veze sa podlogom i na kraju retuširane.
Osim osnovnih restauratorskih radova i rekonstrukcije originalnih elemenata, objekat je osavremenjen po standardima moderne gradnje.
Ugrađeno je podno grejanje, klimatizacija i provetravanje, funkcionalno i dekorativno osvetljenje objekta, ozvučenje prostora i sistem za dojavu požara i krađe.
Ono po čemu se posebno ističe ovaj objekat je primena obnovljivih izvora energije. Naime, u dvorištu zgrade su postavljene geotermalne sonde, koje omogućavaju akumulaciju toplotne energije zemlje, a koja se daljom preradom u sistemu koristi za potrebe objekta.
Danas dvorac Eđšeg radi kao Kulturna stanica, dostupna za različite kulturno-umetničke sadržaje. U godini kada Novi Sad slavi titulu Evropske prestonice kulture, Eđšeg slavi deset godina od preporoda i stavljanja na ponovno raspolaganje Novosađanima.
Gradske info
