U petak u Univerzitetskoj biblioteci u Bratislavi (Slovačka Republika), uz veliki broj posetilaca – uključujući i stručnjake iz oblasti arhivistike, bibliotekarstva, različitih naučnih disciplina i diplomatije – svečano je otvorena izložba Arhiva Vojvodine pod nazivom „Otkriveni arhivi izvan granica Slovačke: Zločini nad Srbima i Slovacima tokom Drugog svetskog rata na teritoriji AP Vojvodine”.
Otvaranju izložbe su, između ostalih, prisustvovali i predstavnici Ambasade Republike Srbije u Bratislavi, predstavnici Ministarstva kulture Slovačke Republike, kao i direktori i zaposleni iz partnerskih visokoobrazovnih, naučnih i institucija kulture, kao i brojnih udruženja građana sa prostora Slovačke sa kojima Arhiv Vojvodine ima uspostavljenu saradnju. Pored navedenih, otvaranje izložbe je izazvalo veliku pažnju i brojnih drugih posetilaca, uključujući i predstavnike partnerskih institucija Univerzitetske biblioteke u Bratislavi.
Na izložbi, organizovanoj u ekskluzivnom izložbenom prostoru Univerzitetske biblioteke Slovačke Republike u pešačkoj zoni, odnosno u istorijskom jezgru Bratislave u nekadašnjoj velelepnoj zgradi Ugarskog parlamenta, predstavljena je vredna arhivska dokumentacija koja svedoči o zajedničkom stradanju i otporu Slovaka, Srba i drugih naroda tokom Drugog svetskog rata na području današnje teritorije AP Vojvodine. Najveći deo prezentovane dokumentacije koja je sastavni deo ekspozicije, čuva se u Arhivu Vojvodine i do sada nije bila poznata i prezentovana javnosti. Koncepcija izložbe je prilagođena slovačkom auditorijumu, te u tom kontekstu, slovačka javnost i građani će po prvi put imati priliku da se upoznaju sa proporcijama i karakterom stradanja pre svega Srba i Slovaka tokom Drugog svetskog rata koje su okupacione vlasti počinile nad nedužnim civilnim stanovništvom. Između ostalog, u kratkim crtama, kroz vizuelnu arhivsku građu (fotografije), prezentovani su i užasi počinjeni u sklopu sistema koncentracionog logora Jasenovac na prostoru Nezavisne Države Hrvatske, odnosno zločini počinjeni od strane genocidnog ustaškog režima. U skladu sa prethodno navedenim, slovački auditorijum po prvi put u istoriji ima priliku da se informiše na slovačkom jeziku i o zločinima počinjenim u Jasenovcu.
Izložba je koncipirana na način da ima i delimičan multimedijalni karakter, te u tom smislu, posetioci izložbe kroz prijemčiv način, imaju priliku da vide originalna svedočenja žrtava, upečatljive fotografije, plakate okupatora, kao i mape stratišta. Uz dva audio-sadržaja kao i prateću multimedijalnu internet onlajn prezentaciju, posetiocima (slovačkoj javnosti), omogućeno je da sagledaju pozadinu i istorijski kontekst same tematike izložbe.
U kontekstu svečanog otvaranja, ukratko je prezentovana i dvojezična (srpsko-slovačka) tematska monografija pod nazivom Zločini počinjeni nad Slovacima u toku Drugog svetskog rata na prostoru AP Vojvodine: arhivska građa iz fonda F. 183 Arhiva Vojvodine koja je publikovana u suizdavaštvu Arhiva Vojvodine, Katedre za istoriju Filozofskog fakulteta Univerziteta Maćej Bel, Centra za istraživanje istorije i kulture donjozemskih Slovaka i Centra za srpsko-slovačke teme.
Prilikom svečanog otvaranja izložbe, okupljenim građanima su se obratili: generalna direktorka Univerzitetske biblioteke Slovačke Republike (Bratislava) i članica Svetskog upravnog odbora IFLE (IFLA’s Governing Board) inž. Silvija Staselova (Ing. Silvia Stasselová), viši arhivist Aleksandar Bursać i pomoćnik direktora Arhiva Vojvodine Kristijan Obšust. Izložbu je, nakon govora, svečano otvorio direktor Arhiva Vojvodine, dr Nebojša Kuzmanović.
Pored prethodno navedenog, u sklopu ekspozicije izložbe, predstavljen je i deo izdavačke delatnosti Arhiva Vojvodine koja se odnosi na negovanje kritičke kulture sećanja, kao i publikacije iz izdavačke delatnosti Arhiva, koje se odnose slovačku nacionalnu manjinu u Srbiji i koje posetioci izložbe mogu besplatno preuzeti.
Realizaciju izložbe su podržali:
Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama (AP Vojvodina, Republika Srbija)
Ministarstvo kulture Republike Srbije
Ministarstvo kulture Slovačke Republike
Autori izložbe:
Dr Nebojša Kuzmanović (direktor Arhiva Vojvodine)
Kristijan Obšust (pomoćnik direktora Arhiva Vojvodine)
Aleksandar Bursać (viši arhivist)
Ivana Petrović (arhivski savetnik)
Maja Jokmanović (konzervator)
Saradnici na izložbi:
Marija Domonji
Martin Prebuđila
Tatjana Cavnić
Željko Radaković
Izložba će u izložbenom prostoru Univerzitetske biblioteke u Bratislavi biti postavljena do 15. 12. 2023. godine, a naredne godine će biti prezentovana i u drugim gradovima Slovačke.
nsuzivo.rs
