Na danšnji dan, 13. aprila 1941. godine, mađarski vojnici su streljali 111 meštana sela Sirig, što se smatra prvim masovnim streljanjem civila na teritoriji tadašnje Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu
Povodom obeležavanje godišnjice za NS Uživo istoričar Ognjen Karanović ističe da se tog dana pre 80 godina desio jedan od prvih i najužasnijih zločina nad srpskim stanovništvom u srpskoj Vojvodini.
– Nažalost, taj težak zločin koji je počinjen od strane mađarskih fašista, Hortijevog opredeljenja, nekako je ostao po strani. Ne toliko istoriografija, već interesovanja širih slojeva javnosti u kumunističkom periodu. Istorografija jeste pružila izvesne podatke, informacije, analize i sinteze u vezi sa tim zločinom ali za šire slojeve javnosti je ostao ipak na marginama interesovanja, što je za svaku osudu, jer samo čuvanjem kulture sećanja na naše žrtve možemo da opravdamo i svoje postojanje u savremenom dobu – da se nadamo nekoj srećnijoj budućnosti – počeo je priču naš sagovornik.
Istoričar Kranović precizira da se tog dana, 13. aprila Jugoslovenska kraljevska vojska povlačila prema jugu, prema Dunavu, Savi i Novom Sadu iz severnih delova današnje Vojvodine.
– To je bila prva armija Jugoslovenske kraljevske vojske. Međutim, jedan artiljerijski vod prve armije ostao je u Sirigu, na prilazima Sirigu, sa jednim topom, a taj vod je imao funkciju zaštite odstupanja prve armije prema Novom Sadu i prema Beogradu. Znalo se već da se mađarska vojska nalazi u Srbobranu i da se ona kreće prema Novom Sadu, i da se očekuje njen ulazak u Srbobran – rekao je.
Prilikom motorizovanja jednog voda mađarske vojske koji je tada prišao Sirigu, između 10 i 8 časova, tog kobnog 13. aprila, zaštitni vod Jugoslovenske vojske otvorio je vatru na mađarsku vojsku i tom prilikom je poginulo 6 mađarskih vojnika.
Ostatak Mađarske jedinice se vratio u Srbobran. To je izazvalo uzmenirenje u tom kraju i u samom Sirigu i u široj okolini, jer se znalo da to može izazvati novi nemir. Međutim, niko nije mogao da predvidi razmere zločinačkih namera i umnobolnosti mađarskih zločinaca, odnosno Hortijevaca, koji su odlučili da te sve namene ostvare u samom Sirigu, podseća istoričar.
Naime Nemzetari, odnosno lokalna tarabujna formacija, odnosno milicija iz Temerina je poslala jednu jedinicu u Sirig koja je pridružila već formiranoj mađarskoj vojsci.
-Ta jednica vojske je ušla u Sirig i počela da uznemirava lokalno stanovništvo, oni stariji iskusniji koji su već videli kako izgleda genocid nad Srbima u prvom svetskom ratu, mnogi od njih otprilike pola sela, oko 583 lica, oni su napustili Sirig, a ostatak skoro 700 ljudi je ostalo. Nemzetari koji su došli iz Temerina, su jednim vrlo agresivnim pristupom naterali ostatak lokalnog stanovništva, među kojima je bilo 244 dece da izađu na drum, koji povezuje Srborbran i Sirig, i da sa belim maremicama i usklicima podrške dočekaju mađarsku vojsku – govori Karanović.
Istoričar govori da su mnogi u tome videli namru mađarskih Hortijevaca, pa su se sklonili, ali oni manje iskusni, ili nešto mlađe stanovništvo – to nije učinilo, a to se vidi i zbog samog prisustva dece.
-Kada je Mađarska vojka prišla Srbobranu, oni su terali lokalno stanovništvo da pozdravlja Hortija, da usklikuje živeo Horti.. i onda je iznenada iz jednom motornog vozila iz mitraljeza otvorena vatra na pristuno stanovništvo. Mnogi su uspeli da pobegnu, ali ogromna većina prisutnih nije. Prema popisima koji su radili lokalni hroničari i istoričari iz tog mesta ubijeno je 111 popisanih žrtava, na drumu u Srbobranu – ističe istoričar.
-To je jedan od najužasnijih zločina na samom početku Drugog svetskog rata koji se dogodio u Vojvodini, i jeste predstavljao neki predznak onoga što će se dogodini na Novosadskoj raciji ili u Bačkoj i Šajkaškoj, samo nekoliko meseci kasnije. To jeste bio čin jednog genocidnog napada jer je ubijano stanovništvo oba pola, svih starosnih dobi, sa jednom jasnom namerom – da etnički Sirig bude očišćen – zaključio je Karanović.
nsuzivo.rs