Tribina “Dimitrije Cincar-Marković – tvorac najvećih srpskih vojnih pobeda“ biće održana u ponedeljak 16. decembra u 19 časova u klubu “Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada.
- Autor i predavač je msr Srđan Graovac, istoričar.
Dimitrije Cincar-Marković rođen je 1849. godine u Šapcu, komandovao je armijskim jedinicama različitih formata i brojnosti u ratu i miru, sve do čitave srpske vojske. Kao praktičar i teoretičar predavao je istoriju ratne veštine i strategiju na Vojnoj akademiji i dao suštinski doprinos trijumfu u balkanskim ratovima, ali i najvećim pobedama u Prvom svetskom ratu. Bio je predodređen da komanduje srpskom vojskom u slučaju rata, ali ga je zaustavio kuršum srpskog oficira. Po drugi put je stradao u našem kolektivnom pamćenju jer gotovo da ga i ne pominjemo, i zato je, međutim, nedavno sa visokog mesta bilo zalaganja da se u zemlju vrate posmrtni ostaci vođe njegovih ubica, pukovnika Dragutina Dimitrijevića Apisa. Dimitrije Cincar-Marković izučio je Artiljerijsku školu 1870. godine, a kao državni pitomac boravio je 1872. i 1873. u Pruskoj, gde je služio u konjici. To je sigurno bilo značajno iskustvo, jer su Prusi u to vreme imali najbolju vojsku i tek što su u ratu posramili dotad vodeću kontinentalnu silu, Francusku. Ubrzo je došlo i “vatreno krštenje“: u Prvom srpsko-turskom ratu 1876. dobio je više odlikovanja za hrabrost. U Drugom srpsko-turskom ratu, u zimu 1877/1878, bio je šef Štaba Moravske divizije. Usledio je neslavni Srpsko-bugarski rat 1885, u kojem se, međutim, major Cincar-Marković dobro pokazao: komandovao je 11. pukom, koji je uspešno započeo bitku na Slivnici, ali se, potom, vojnička sreća okrenula na bugarsku stranu. Koncept nove srpske vojne doktrine, u najkraćem, zasnivao se na prethodnim ratovima i analizi dotadašnjih pobeda i poraza, počev od Prvog srpskog ustanka, pa do katastrofalnog Srpsko-bugarskog rata 1885. godine. Iskusni general ispravno je primetio da su Srbi svoje pobede uglavnom zadobijali u defanzivnoj ulozi, kao i da im ofanzive nisu naročito išle od ruke. Okosnicu nove doktrine srpske vojske, kako je on video, trebalo je da čini odbrambena moć, koja bi efikasno mogla da se pretvori u ofanzivnu. Iako se već ukazivao trenutak konačnog oslobođenja Balkana od turske okupacije, Cincar-Marković je naglasak stavljao na odbranu zemlje. Na rezultate ovakvog viđenja ustrojstva ratovanja srpske vojske nije se dugo čekalo: zahvaljujući ovoj koncepciji Srbija se 1914. uspešno nosila sa višestruko jačim neprijateljem. Kolubarska bitka udžbenički je primer pobede osvojene u povlačenju – što je retkost u ratnoj povesti – defanzivnom taktikom i protivudarom, koji je besprekorno izveo vojvoda Živojin Mišić. Osnove Cincar-Markovićeve doktrine promenjene su tek dvadesetih godina prošlog veka, kada su u principe ratovanja integrisana iskustva iz Prvog svetskog rata.
Tribina “Srpsko-hrvatski odnosi od 1848. godine do danas, iz pera prote Dimitrija Ruvarca“ biće održana u ponedeljak, 16. decembra u 18 časova u klubu “Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada.
- Autor i predavač je msr Ognjen Karanović, istoričar.
U plejadi sveštenika i bogoslova koji su se bavili istorijom Srpske pravoslavne crkve Dimitrije Ruvarac zauzima istaknuto mesto. Njegovo obimno stvaralaštvo je po sadržini toliko raznovrsno da se nalazi na sredini između čiste istoriografije i društvene publicistike. Dimitrije Ruvarac nije samo autor originalnih naučnih radova, rasprava i studija, on je i izdavač nekoliko važnih izvora za pisanje srpske crkvene istorije. Isto tako, Dimitrije je kao i njegov stariji brat, arhimandrit Ilarion Ruvarac, bio strastveni polemičar, pisac koji je imao sklonosti prema upotrebi otrovnog stila i bolne žaoke kojom bi peckao svoje suparnike i neistomišljenike. Naučna tematika Dimitrija Ruvarca zadire u oblasti crkvene, kulturne, delimično društvene i političke istorije srpskog naroda XVIII i XIX veka u krajevima Habzburške monarhije. Najčešće je birao teme koje se odnose na geografski opseg Karlovačke mitropolije, srpske crkvene oblasti koja je nosila istorijski i pravni kontinuitet sa Pećkim patrijaraškim tronom, i bila prosvetni i duhovni Pijemont svetosavskog pravoslavlja 1690-1914. godine. Novinarski članci Dimitrija Ruvarca su ogledalo njegovog raspoloženja, književnog stila i političkog opredeljenja. Uvek svoj, nikada povodljiv za efemernim političkim prilikama, Ruvarac je nadživeo svoje vreme. U nauci je zbog upotrebe racionalne metodologije i dalje nezaobilazan. Nije ostao pogružen u arheologiji nauke, nego su njegova dela i dalje potrebna proučavaocima istorije Srpske pravoslavne crkve. Bio je kritičar crkvene hijerahije, nepravilnog činjenja i moralne kvareži. Dovoljno je samo pogledati neke njegove tekstove, npr. “Šta se radi po arhidijecezi?“ i “Šta se radi po našim manastirima?“. Ruvarac je polemisao i u korist srpskih nacionalnih interesa, protiv nosilaca pravaške ideologije, pred početke tzv. veleizdajničkih procesa i hajki na Srbe u Hrvatskoj i Slavoniji, radivši na knjizi “Eto, šta ste nam krivi!“ (1895) u kojoj je prozreo pravi politički položaj zapadnog Srpstva i proročki nagovestio njegovu zlu sudbinu.
Autor: nsuzivo.rs
