KOME I ZAŠTO SMETA IZGRADNJA CRKVE NA LIMANU?

Poslednjih dana svedoci smo pobune dela „građana“ naseljenog mesta Liman 1, protiv gradnje verskog objekta u području pokraj Štranda i Kabela. Reč građani namerno je apostrofirana, imajući u vidu da fotografije sa takozvanog spontanog okupljanja stanovništva svedoče suprotno.

Taj skup, u najblažem smislu reči, trebalo bi da bude označen kao skup pripadnika opozicionih političkih stranaka i udruženja građana, u kampanji za predstojeće lokalne izbore u Novom Sadu, dok su meštani Limana ispunjavali prostor među ovim masama.

Manipulacijama masama najlakše je izvodljiva kada se najmanje zna o činjenicama. Stoga je pre donošenja suda o potrebi gradnje verskog objekta na Limanu, nužno sagledati upravo činjenice, kako o Novom Sadu, tako i o verskim objektima u našem gradu, ali i predmetnoj prostornoj celini na Limanu.

Novi Sad je drugi najveći grad u Republici Srbiji, sa preko 350.000 stanovnika, i stalnom tendencijom rasta stanovništva. Novi Sad je i nosilac titula Evropska prestonica mladih, kulture, šuma, ali i srpski grad investicija i razvoja. Grad u kojem su se oduvek negovale multikulturalnost, multietničnost i tolerancija.

Nakon nedavnog napada na sveštenika Srpske pravoslavne crkve na Limanu 1, čije je prisustvo u ovom delu grada odmah povezano sa donošenjem plana za gradnju verskog objekta, čini se da je tolerancija, po kojoj je poznat naš grad, napustila Liman 1?

Činjenica je da Limani predstavljaju deo Novog Sada koji ima preko 30.000 stanovnika. Najbliži pravoslavni objekat je u obližnjem naselju Grbavica, koje ima oko 25.000 stanovnika, i koji teško može da zadovolji verske i duhovne potrebe građana iz ovih delova grada.

Najveći broj pravoslavnih verskih objekta u našem gradu izgrađen je u periodu do kraja 20. veka, u starom jezgru grada. Noviji verski objekti nalaze se na Detelinari, Novom naselju, Telepu, Slanoj bari, dok je poslednji izgrađen na Grbavici.

Čak i da svaki kraj užeg jezgra našeg grada dobije svoj pravoslavni hram ili crkvu, njihov broj neće biti toliki da bi se moglo govoriti o nepotrebnoj gradnji, ili o argumentu da je Novi Sad prezasićen verskim objektima. Naročito kad je reč o Limanima, odnosno delu grada u kojem se ne nalazi nijedan verski objekat.

Uostalom, odlazak u crkvu je oduvek bila stvar ličnog opredeljenja i osećaja. Ukoliko crkva bude izgrađena, niko neće biti nateran da istu posećuje ili ne, stoga je neshvatljiv toliki strah pojedinih od gradnje crkve. Povremeni zvuk zvona koji se bude prenosio Limanima, trebalo bi da uliva osećaj sigurnosti, a ne odbojnosti.

Neuređena zelena površina pokraj Keja i Štranda, na kojoj se planira gradnja verskog objekta, predstavlja u potpunosti neiskorišćen deo Limana 1.

Njegova trenutna namena je za izvođenje pasa i služi kao prečica u silasku sa Keja, na putu ka Fruškogorskoj ulici. To je parče zelenila po kojem ne trče svakodnevno limanska deca, niti izletuju Limanci, budući da svako limansko dvorište ima svoj kutak, a pogotovo jer je tu gradska plaža Štrand. Samo zimi, deo ovog prostora naslonjen na nasip, ima funkciju sankališta, i neće ga izgubiti.

Nejasno je kako će verski objekat sa budućom uređenom zelenom površinom negativno da utiče na posećenost gradskoj plaži Štrand, i obrnuto, i zašto je uopšte njihova neposredna blizina problematična. A to je još jedan od argumenata koji se mogao čuti na „građanskom“ protestu.

Uvek je bilo neprimereno šetati u kupaćem kostimu van ograde ovog kupališta, a onaj kome to pričinjava posebnu čar neće biti sprečen da to nastavi, njemu na čast, ni gradnjom verskog objekta u neposrednoj blizini.

Gradnja verskog objekta u blizini obale reka, mora ili jezera nije novina. Prelepo zdanje manastira Svetog Nauma na Ohridskom jezeru nalazi se u neposrednoj blizini plaže i jezera, i sa uređenom zelenom površinom u svojoj neposrednoj blizini, samo daje posebnu notu lepote celokupnom prizoru. A da pri tom, ne narušava harmoniju obližnjim kupačima koji su tu na odmoru.

Ukoliko ovaj deo Limana posmatramo u skladu sa Generalnim urbanističkim planom grada Novog Sada do 2030. godine, obuhvaćeni prostor pretežno je namenjen turističko-sportsko rekreativnim površinama, i ne isključuje i mogućnost gradnje verskog objekta u skladu sa pretežnom namenom prostora.

Takođe, ukoliko se ovaj prostor posmatra u skladu sa koceptualnim okvirom Plana generalne regulacije rekreativnog područja „Štrand-Kabel“ u Novom Sadu, koji se nalazi na ranom javnom uvidu, uočljivo je da verski objekat zauzima svega 5% planom obuhvaćene površine.

To praktično znači, da od dva hektara celokupne površine, budući verski objekat neće biti veći od 1000 m2. Nadalje, uvidom u grafički prikaz uz Plan, uočljivo je da je ucrtani verski objekat fizički maksimalno udaljen od najbližeg bloka stambenih zgrada, nenarušavajući na taj način komociju stanovanja.

Gradnjom verskog objekta ovako planiranog gabarita, koji će odgovarati prostornoj veličini površine ali i strukturi naselja, samo će se estetski još lepše uobličiti ovaj deo Limana. Simbolika Limana može biti samo jača uređenjem ove površine i gradnjom hrama.

Naročito ukoliko se ima u vidu da bi budući verski objekat bio posvećen stradalima u Pogromu januara 1942. godine i da bi zajedno sa budućim memorijalnim centrom činio novu, kompaktnu istorijsku, kulturnu i versku celinu grada.

Postojeća saobraćajna površina (okretnica i stajalište za autobuse, kao i parking za automobile) biće zadržana, i činiće i dalje preko 60% planom obuhvaćene površine. Takođe, biće zadržan i ugostiteljski objekat u okviru celine prostora.

Cilj izrade ovog plana jeste u povećanju broja verskih objekata na teritoriji Grada Novog Sada, u skladu sa planom razvoja Grada, ali istovremeno i ne manje bitno, i uređenju postojeće zelene površine. Stoga promena koja se predviđa donošenjem budućeg plana može samo doprineti većem kvalitetu života Limanaca.

Plan predviđa uređenje neiskorišćene zelene površine, na način da se postojeća vegetacija očuva, a prostor oplemeni i novim zelenim rastinjem, po kojom stazom i urbanim mobilijarom koji bi ovaj prostor približio Limancima i učinio ga privlačnijim za svakodnevno korišćenje. Na taj način Limanci će dobiti još jednu zelenu oazu umesto ledine.

U sećanju je i dalje, da su se Novosađani bunili i kada se pristupalo uređenju Kameničkog parka i gradnji Tržnog centra Promenada, a sada obilato uživaju u svemu što je uređeno i izgrađeno. Svaka promena je ponekad korak na koji mnogi nisu spremni, bez naročitog objašnjenja. Sada se Novosađani, ali i brojni koji to nisu, bune protiv crkve, odnosno protiv crkve na tom mestu, istovremeno se buneći i protiv uređenja zelenila u svom kraju.

Uvek je legitimno saslušati želje i sugestije meštana koji tu žive, kada se pristupa određenim promenama u određenim delovima grada. Međutim, u ovoj situaciji, kada se prostor koji se ne koristi želi privesti nameni i urediti, kao i kada na tim protestima preovlađuju politički akteri koji na ovoj temi pokušavaju da pridobiju sitne političke poene, a pri tom manipulišu okupljenim građanima, to onda ne može biti pravno utemeljeno.

Crkva na Limanu je potreba njenih građana, ali i potreba Grada, i njenom gradnjom, kao i uređenjem celokupnog prostora, Limani mogu postati samo još poželjnije mesto za život.

gradskeinfo.rs