Na samom uglu Trga slobode i Njegoševe ulice, sa zvaničnom adresom Njegoševa 2, nalazi se jedna od čuvenih novosadskih raskošnih objekata – palata „Gvozdeni čovek“.
Zemljište na kome se nalazi ova velelepna palata prvobitno je služilo kao Rimokatoličko groblje, a kasnije je na tom mestu izgrađena ugaona spratna kuća, vlasništvo Rimokatoličke crkvene opštine.
Tokom bombardovanja Novog Sada 1849. godine i ova kuća nije bila pošteđena uništavanja, već je izgorela i bila do pola srušena.
Kasnije je obnovljena prema sačuvanim planovima. Prilikom obnove ovog objekta, na samom uglu, iznad prizemlja, postavljena je figura „gvozdenog čoveka“, po kome je kuća i nazvana.
Figura predstavlja starog ratnika u metalnom oklopu i sa helebardom u desnoj ruci.
Kuća je u prizemlju imala lokale, sa sedam prozorskih osa okrenutih ka Trgu slobode.
Za vlasnika objekta, Rimokatoličku crkvenu opštinu, 1908/1909 izgrađena je dvospratna palata u novom secesijskom stilu, čime je izgled ovog ugla veoma izmenjen.
Prilikom rekonstrukcije, plata je poprimila sve odlike stila secesije: razuđena osnova, velike stambene jedinice povezane prostranim komunikacijama kao i čitava lepeza fasadnog ukrasa koja prekriva ulična pročelja.
Prilikom ovih radova, figura „Gvozdeni čovek“ je zadržana i postavljena na mesto na kojem i danas stoji.
Kako se gradska administracija – Magistrat, ili kako je Novosađani još zovu – Gradska kuća više puta kroz istoriju selila, vrlo često po nenamenskim i neprikladnim kućama, tako se desilo da je i ova palata jedno vreme bila sedište gradske administracije (od 1846. do 1852. godine).
U prizemlju su bili smeštena odeljenja zemljišnih knjiga, pasoša i arhive, a na spratu kancelarije drugih službi.
Ono po čemu je Novosađanima još poznata ova zgrada je i poslastičarnica u prizemlju.
U zgradi “Gvozdeni čovek” nekada se nalazila čuvena poslastičarnica “Dornšteter”, koja je nakon smrti prvobitnog vlasnika nacionalizovana i preimenovana u “Moskva”, pa “Zagreb”, a danas je poznata kao poslastičarnica “Atina”.
U ovoj poslastičarnici se između dva rata novosadska gospoda sladila čuvenom “Saher” tortom.
Srednja generacija Novosađna i oni malo stariji pamte ovu poslastičarnicu po garniranim sendvičima.
Jedno vreme, fasada palate je bila u veoma lošem stanju, dok je Gvozdenog čoveka napao neprijatelj od kog nije mogao da se odbrani – rđa.
Iz tog razloga su preduzeti odgovarajući restauratorski radovi, kako bi se ovaj značajan objekat za istoriju Novog Sada sačuvao za buduća pokoljenja.
Radovi su uspešno izvedeni, pa palata „Gvozdeni čovek“ svojim izgledom upotpunjuje ukupan izgled glavnog novosadskog trga, dok ga Gvozdeni čovek „nadgleda“ sa visine.
Zbog lepo ukrašene fasade i figure oklopnika, palata „Gvozdeni čovek“ predstavlja jedan od omiljenih motiva slikara i fotografa.
Zbog popularnog holivudskog filma, palata je u novije vreme ponela i drugi naziv – Palata novosadskog Iron Man-a.
Gradske info
