U širem centru Novog Sada nalazi se Šafarikova ulica.
Naziv je dobila po Pavelu Jozefu Šafariku, slovačkom i češkom piscu, istoričaru, etnografu, filologu i lingvisti, te jednom od osnivača slavistike kao naučne discipline.
Šafarik je tokom boravka u Novom Sadu bio direktor i profesor Srpske velike pravoslavne gimnazije u Novom Sadu (danas Gimnazija „Jovan Jovanović Zmaj“), aktivno se bavio proučavanjem jezika i književnosti Južnih Slovena, a značajno je uticao i na formiranje Matice srpske 1826. godine.
Kao i većina drugih ulica ovog kraja, i Šafarikova ulica je kombinacija prizemnih kuća iz druge polovine 19. veka i moderne gradnje s kraja 20. i početka 21. veka.
Iako većina Novosađana za Šafarikovu ulicu smatra samo jednosmernu, usku uličicu koja izlazi na Jevrejsku ulicu, početak ove ulice je zapravo od raskrsnice sa Njegoševom ulicom, odnosno ulicom Jovana Subotića, iz koje se nastavlja. U donjem delu ulice, seče je ulica Pap Pavla.
Tokom opsežnih radova na probijanju Bulevara Mihajla Pupina i ova ulica je pretrpela značajne promene rušenjem objekata. Tako se udesilo da su radovi na novom Bulevaru stali upravo u blizini ove ulice, pa se toliko rušenje u ime progresa pokazalo više nego suvišnim. Zbog toga je čitav kvart oko Šafarikove ulice ostao nekako neuređen dugi niz godina.
Novosađani ovu ulicu najbolje znaju kao polaznu stanicu (okretnicu) gradskih autobuskih linija. U prepoznatljivim crvenim kioscima koji su tu stajali više decenija, bilo je jedno od prodajnih mesta za mesečne autobuske karte, odnosno kako ih Novosađani zovu – pokazne (karte).
U vreme kada se Novi Sad intenzivno razvijao ’80-tih godina i kada je Novo naselje bilo još „mlado“, a do njega se stizalo samo preko Futoškog puta jednom autobuskom linijom (tj. „dvojkom“), početna stanica je bila upravo u Šafarikovoj ulici, ali ispred Reformatorske crkve.
Tek kasnije su uređena sadašnja polazna autobuska stajališta – ostrvca.
Svakako najznačajniji objekat u Šafarikovoj ulici je Reformatorska crkva, koja se nalazi na uglu sa ulicom Pap Pavla.
Sagrađena je na mestu nekadašnje pijace sena, u periodu od 1862. do 1865. godine. Projekat za ovaj sakralni objekat u neogotskom stilu uradio je poznati novosadski graditelj Đerđ Molnar, čija su dela, između ostalih, novosadska Gradska kuća (Magistrat) i Crkva imena Marijinog (odnosno Katedrala, kako Novosađani vole da je zovu).
Zanimljivo je da je upravo Reformatorska crkva u Šafarikovoj ulici prva velika građevina na kojoj je Molnar radio.
Veliki doprinos izgradnji ovog objekta dao je i tadašnji sveštenik Imre Manjoki, čija je velika želja bila da osnuje i crkvenu gimnaziju u Novom Sadu.
Nakon izgradnje, crkvu je osvetio biskup Pavle Terek. Enterijer je prostran i može da primi 650 vernika. Na istočnoj strani broda crkve smešten je hor sa orguljama koje potiču iz 1890. godine.
U skladu sa reformatsko-kalvinističkim učenjem, odsutan je svaki vid ikonografije i religioznih simbola. Iz tog razloga, na zvoniku Reformatorske crkve se ne nalazi krst, već Vitlejemska zvezda, koja je ujedno i jedini ukras na crkvi, te se ponavlja na više mesta.
Ono što je zanimljivo je da je Vitlejemska zvezda na zvoniku hrama sledbenika ove veroispovesti karakteristična za crkve u Mađarskoj, dok se na hramovima u Nemačkoj i Švajcarskoj nalazi figura petla, koji u tumačenju reformatora-kalvinista simboliše Petrovo odricanje od Hrista.
Ovo nije prvi hram Reformista u Novom Sadu. Prvi hram pripadnika reformatsko-kalvinističke veroispovesti nalazio se u običnoj kući, u sadašnjoj Turgenjevoj ulici, ali je on izgoreo 1849. godine.
Na zgradi koja se nalazi pored dvorišta Reformatorske crkve, 2020. godine oslikan je veliki simboličan mural „Dečak sa jabukom“.
Najupečatljiviji detalj murala je svakako zbunjeni dečak koji drži jabuke. Tu se nalazi i pas koji predstavlja čovekovog najvernijeg prijatelja i saputnika, samim tim on simboliše vernost i prijateljstvo. Planeta Zemlja oslikana je kako raste u obliku jabuke koja simboliše plodnost i zdravlje.
Nemoguće je neprimetiti ga, a sa sobom nosi optimističnu poruku – razvoj planete Zemlje.
Zbog raznolikih simbola, ovaj unikatni mural nudi svakom prolazniku da ga tumači na sebi svojstven način i da u njemu pronađe nešto „svoje“.
U Šafarikovoj ulici nekada su se nalazile male zanatske radnje, ali uz par izuzetaka, većina više ne postoji.
Trošne prizemne i jednospratne kuće sada čekaju da i na njih dođe red da svoje mesto ustupe nekoj od modernih višespratnica. No, nova vremena donose nove sadržaje i interesovanja.
Tako se u kući na broju 6 Šafarikove ulice smestio restoran sa apartmanima Agape Villa, koja gostima nudi vrhunsku hranu i smeštaj, na minut od novosadske pešačke zone.
Odmah pored, na broju 8, nalazi se Level Up Barcraft & e-sports club, mesto za praćenje e-sporta, okupljanja, promocije novih igrica za PC i PC4 i igranje društvenih igara.
Bilo kako bilo, Šafarikova ulica će još dugi niz godina pričati svoje priče, neke stare, a neke nove.
Ukoliko imate zanimljivu priču o nekoj od novosadskih ulica koju biste želeli da podelite, pišite nam na gradskeinfo@gmail.com sa naznakom Moja ulica.
Gradske info
