NOVOSADSKI „STONEHENGE“ – NEOBIČAN SPOMENIK „SAKRIVEN“ NADOMAK NOVOG SADA, POSVEĆEN LOKALNIM HEROJIMA (FOTO)

U nastavku Sentandrejskog puta, na deonici pre Čeneja, sa istočne strane nalazi se nesvakidašnji spomenik koje neke svojom neobičnošću možda podseća na zdanje „Stonehenge“ u Engleskoj.

Ipak, nije reč o građevini nepoznatog porekla iz doba neolita, već o spomeniku posvećenom Novosadskom partizanskom odredu, čiji je autor i više nego poznat.

U pitanju je delo vajara Pavleta Radovanovića, izgrađeno od opeke, u obliku četiri figure visine do čak 6 metara. Te figure, na apstraktan način predstavljaju ljudska tela.

Spomenik je otkriven 1971. godine, a ova lokacija izabrana je jer je baš na tom mestu 26. jula 1941. godine započeta borba protiv okupatora.
Novosadski partizanski odred, kojem je spomenik posvećen, formiran je krajem juna 1941. godine.

Odred je bio podeljen u dve grupe od po pet ljudi, a svaka je pokrivala određeno područje.

Prva grupa imala je zadatak da pokriva teren oko internacionalnog puta kod Čeneja, kao i delove pruge Novi Sad-Subotica i Novi sad-Bečej. Druga grupa trebala je da pokriva atar Futoga.

U noći 25. jula obe vojnici četiri vojanika prve grupe sastala su se kod kafane koja je ranije određena kao mesto susreta, a ulogorili su se u blizini barutane koja se tu nalazila.

Sutradan, 26. jula, njihova pozicija je otkrivena, a usledio je oružani sukob u kom su trojica ubijena, a jedan je uspeo da pobegne, međutim, poginuo je godinu dana kasnije.

Oružani sukob odvio se upravo na lokaciji gde je kasnije podignut spomenik. Tu se nalazi i danas u malo lošijem stanju nego pre više od pola veka, sakriven iza malobrojnog drveća, ali vidljiv sa glavnog puta.

Simbolično, tri spojene figure predstavljaju dvojicu koja su na mestu ubijena (Milan Simin, Nemet Antal) i jednog koji je zarobljen pa pogubljen (Živko Radovanović), dok je odvojena figura prikaz vojnika koji je tada preživeo, ali je istu sudbinu doživeo godinu dana kasnije (Stevan Nikoletić).

Autor ovog dela, Pavle Radovanović, iza sebe je ostavio još skulptura i spomenika koji i danas krase Novi Sad.

Njegovo delo je bista Vase Stajića ispred zgrade Matice srpske, bista Miroslava Antića u Dunavskom parku, kao i bista Slobodana Bajića Paje ispred Studenstkog doma.

U okolini Novog Sada, njegova dela su i spomenik NOB-u u Ledincima, spomenik palim borcima u Ležimiru, kao i spomenici NOB-u u Sremskim Karlovcima i Čalmi.

gradskeinfo