Da li ste znali da je ispod Petrovaradinske tvrđave iskopan železnički tunel dugačak 341 metar?
Razvoj velikog austrijskog carstva podrazumevao je i širenje železničke mreže preko celog cartsva. Novoizgrađena pruga od Zemuna, preko Petrovaradina i Novog Sada do Subotice zahtevala je odgovarajući most preko Dunava. Nemački građevinski inženjer Karl Bauman je 1883. godine projektovao železnički most preko Dunava, ali i tunel ispod Petrovaradinske tvrđave.
Železnički tunel ispod Petrovaradinske tvrđave
Tunel je prokopan kroz čvrstu stenu i bio je dugačak 341 metar, što je zapravo bio impozantan građevinski poduhvat u to doba. Izlaskom iz tunela, pruga je vodila preko čeličnog mosta, dužine 432 metra.
Most, koji je nazvan po austrougarskom caru Francu Jozefu, ležao je na šest betonskih stubova. I danas se mogu videti ta tri stuba, kako nemo štrče iz Dunava i prkose njegovoj ćudi… Ostali stubovi su izvađeni radi izgradnje priobalnih delova same reke. Za postavljanje same pruge bio je zadužen Nikola Stanković, srpski inženjer, poreklom iz Stupara. Nakon Prvog svetskog rata, most je preimenovan u most kraljevića Andreja– najmlađeg sina kralja Aleksandra Karađorđevića.
Rušenje železničkog mosta
Tri dana nakon bombardovanja Beograda, 10. aprila 1941. godine, novosadski železnički most je srušen. Nedugo zatim, tačnije iste godine, nemački inženjeri su ga ponovo podigli, te na taj način obnovili prekinuti železnički saobraćaj preko potreban za slanje trupa i vojne opreme dalje na istok.
Nesrećni most je ponovo miniran i srušen 22. oktobra 1944. godine, a to su učinili nemački vojnici, koji su se ovog puta kretali u suprotnom pravcu.
Nakog toga, ovaj most nikada nije obnovljen, a delovi su upotrebljeni za gradnju mosta Maršala Tita. Poznat kao Železnički ili Žeželjev, ovaj most srušen je 1999. godine.
Železnički tunel Petrovaradinske tvrđave danas
U posleratnim godinama, nakon Drugog svetskog rata, železnički tunel Petrovaradinske tvrđave prvobitno je bio vojni magacin, a nakon toga, dobija civilnu upotrebu. U njemu su gajeni šampinjoni te se skladištila zamrznuta divljač, namenjena izvozu na italijansko tržište.
Danas, tunel je prazan i nema nikakvu namenu, a postao je deponija i sklonište skitnicama. Zahvaljujući radnoj akciji UGRIP-a (Urbani Gerila Ratnici iz Podzemlja), tunel je očišćen, a iz njega je izvađeno nekoliko tona otpada. Sada je spreman i čeka da dobije neku novu, korisnu namenu.
