U Novom Sadu nekada su se proizvodili računari, a temelji novosadskog IT sektora udareni su početkom dvadesetog veka

Novosadska fabrika kablova ili skraćeno NOVKABEL osnovana je još između dva svetska rata 1928. godine kao ispostava mađarske kompanije “Felten i Gijom” iz Budimpešte. Već tada postavljeni su temelji da Novi Sad danas postane IT centar.

Fabriku su tokom rata za svoje potrebe koristili okupatori, a odmah nakon oslobođenja proizvodnja u fabrici Novkabel je obnovljena, pa je proizvodnja počela da raste iz godine u godinu, a fabrika je odigrala značajnu ulogu u obnovi razrušene zemlje. 1950-ih godina formirana su tri pogona u fabrici, užarski, metalurški i kablovski.

Zbog obima proizvodnje fabrika se početkom 1970-ih godina seli iz Radničke ulice u industrijsku zonu gde se i danas nalazi. Na njegovom mestu izgrađen je SPENS. Proizvodnja je išla uzlaznom putanjom sve do 1990-ih godina kada je došlo do raspada bivše Jugoslavije. Fabrika je nakon gotovo dve decenije poteškoća u poslovanju privatizovana 2009. godine, ali nikada nije povratila stari ugled.

Zlatne godine

Malo je poznato da je Novi Sad tokom 1969. godine raspisao konkurs za nabavku jednog kompjutera koji bi objedinio sva preduzeća i olakšao rad službi zbog udvostručenja broja stanovnika.

Tada se javilo nekoliko kompanija koje su se bavile računarima, a počela je i gradnja nove zgrade namenjene samo za ovaj računar. To je današnja zgrada preduzeća “JKP Informatika” na Bulevaru cara Lazara. Zgrada je završena 1970. godine, kada je prvi kompjuter stigao u delovima, a to je bio Honovel 200, kompjuter treće generacije. Bio je težak pet i po tona. Putovao je i montiran je iz nekoliko faza”

Cela priča o stvaranju takozvanog Elektronsko-računarskog centra ERC sačuvana je zahvaljujući Atili Horniku.

“Prve stvari koje su rađene na kompjuteru bili su registri i baze podataka za stanovništvo, objekte i privatne firme. Glavna stvar o kojoj se razmišljalo bila je objedinjena naplata komunlanih usluga, ali to se desilo tek 1974. godine kada je kupljen drugi računar ICL, smešten u tadašnjem Stambenom preduzeću. No, svi podaci govore o tome da je Novi Sad kompjutere uveo pre Beograda, jer je tamo prvi računar stigao tek 1974. godine”, Rekao je 2016. godine za O Radio istoričar Atila Hornik

U gotovo isto vreme fabrika Novkabel počela je sa proizvodnjom personalnih računara pod nazivom ERA 20 koji su se prodavali u celom svetu.

Zahvaljujući svim ovim inovacijama Novi Sad je nastavio da se razvija u IT lidera, a danas je postao jedan od glavnih IT centara u ovom delu Evrope.

Autor: nsuzivo.rs
Izvor: Oradio i Vladimir Vrgović Novi Sad 1944-1970.