PAOK i AEK: Dva grčka velikana rođena iz velike tragedije

PAOK i AEK su dva grčka sportska velikana, koji imaju velike simpatije među Srbima, a ipak su retki oni koji znaju priču o njima.
Na primer, navijači PAOK-a, popularni GATE 4 su u bratskim odnosima sa navijačima Partizana. Sa druge strane, AEK je klub koji je tokom NATO agresije, došao u Beograd i odigrao prijateljsku utakmicu sa Partizanom.

Ipak, iako su ova dva kluba veliki rivali, kako na terenu, tako i na tribinama, ipak imaju nešto zajedničko – slovo K koje predstavlja tugu za izgubljenom domovinom i podsetnik na genocid koji su Grci doživeli…

Da bi ispričali tužnu priču koja stoji iza ova dva kluba, moramo se vratiti u prošlost i mračna posleratna vremena u Evropi.

Tek što su topovi utihnuli nakon Velikog rata, izbio je novi krvavi sukob 1919. godine između Grčke i Turske.

Danas popularno letovalište u Turskoj Izmir, a nekad Smirna, bio je početkom 20. veka najveći grčki grad. U njemu je živelo oko 650.000 Grka!

Na prostoru male Azije, Anadolije i mediteranske obale današnje Turske u to vreme živelo je više od 2.500.000 Grka, koji su se zvali Grci Jonjani. Turske vlasti započele su deportaciju i etničko čišćenje Grka 1915. godine. To je bio period kada je Turska imperija izgubila mnoge teritorije u Evropi i Aziji.
Grčka odlučuje da oslobodi sunarodnike i vrati svoje istorijske teritorije sa azijske strane Mediterana. Grčki vojni korpus iskrcao se upravo u Smirnu uz pomoć Velike Britanije i Francuske.

Pravni osnov za to je bio sporazum iz Mudrosa, koji je dozvoljavao Saveznicima da zauzmu bilo koju teritoriju Osmanlijskog carstva.

Posle početnih uspeha grčke vojske, Turci se konsoliduju, predvođeni Mustafom Kemalom Ataturkom i ubrzo vraćaju sve izgubljene teritorije. Tada počinje genocid nad Grcima i ostalim hrišćanima. Samo u Smirni (Izmiru) koja je spaljena do temelja u podmetnutom požaru, stradalo je od 70.000 do 100.000 Grka. Procene govore da je ubijeno više od 600.000 Grka Jonjana. Dve strane su prekinule neprijateljstva, ali došlo je do egzodusa 1.500.000 Grka iz današnje Turske u današnju Grčku. Tada je došao kraj grčke civilizacije i prisustva na ovim prostorima, koja je trajala u kontinuitetu 3.500 godina…

Turska i dan danas poriče da je izvršila genocid, baš kao i u slučaju Jermenije.

Ovde počinje priča oko nastanka dva velikana – PAOK-a i AEK-a, klubova osnovanih upravo od strane ovih unesrećenih ljudi.

Ono što je na prvi pogled zajedničko pomenutim klubovima su Vizantijski orao i slovo K na kraju, koje predstavlja naziv grada Konstantinopolj (Istanbul) iz kojeg su njihovi osnivači potekli.

PAOK je skraćenica od “Panthessaloníkios Athlitikós Ómilos Konstantinoupolitón”.

U grubom prevodu to bi značilo Solunsko sportsko društvo koje su osnovali stanovnici Konstantinopolja.

Boje kluba takođe nose simboliku: Bela simbolizuje nadu u povratak na svoja ognjišta u Konstantinopolju. Crna simboliše patnju i bol za izgubljenim domovima i sunarodnicima.

Klub je osnovan 20. aprila 1926. godine. Danas se PAOK smata za treći najuspešniji i najtrofejniji klub u Grčkoj. Takođe je na trećem mestu u Grčkoj i po broju pristalica.

Slično je i sa AEK-om – „Athlitikί Énosis Konstantinoupόleos“, što u prevodu znači Sportski savez Konstantinopolja.

Boje ovog kluba takođe nose određenu simboliku: Žuta boja predstavlja nadu za izbegle, da će se jednog dana vratiti svojim domovima, dok crna predstavlja njihov bol i stradanje. Takođe žuta boja je uzeta sa Vizantijske zastave.

Najuspešnija je svakako fudbalska sekcija ovog kluba koja se diči sa 11 osvojenih prvenstava Grčke. Mnogima u Srbiji je ovaj klub prirastao srcu, kada su za vreme NATO agresije na našu zemlju, odigrali prijateljsku utakmicu u Beogradu sa Partizanom.

vojvodinauzivo