Sremska Mitrovica smeštena je na levoj obali Save u Sremu. Ona je danas centar sremskog okruga, a nekada je bila carski grad Sirmijum.
Tokom 3. i 4. veka Srbija je bila rimska granica uz Dunav, stoga je dosta rimskih imperatora boravilo ili rođeno ovde. Sirmium koji se nalazio na glavnom rimskom putu koji je povezivao Istočno i Zapadno carstvo je bilo prestonica iz koje je vladalo više careva.
Bogatstvo i raskoš nekad moćnog rimskog grada, skriveni su ispod današnjeg. Istraživanja sprovođena sredinom dvadesetog veka otkrila su da je grad bio veoma prostran i okružen bedemima unutar kojih se nalazila carska plata.
Sirmijum je bio sedište rimske provincije Panonije, koju je moćna reka Dunav odvajala od varvarskih plemena sa druge obale.
U Sirmijumu su svojevremeno boravili mnogobrojni imparatori, u periodu od I do III veka, kao što su: Domicijan, Marko Aurelije, Septimije Sever, Maksimin Tračanin, Klaudije II Gotski, Prob, Dioklecijan i neslavni uzurpatori Ingenije i Regalijan.
Iako je puno imperatora boravilo u Sirmijumu, isto tako je bilo puno „lokalaca“, odnosno nemali broj imperatora je rođen baš ovde, a ovo su neki od njih:
DECIJE TRAJAN (Gaj Mesije Kvint Trajan Decije)
Rođen je u blizini Sremske Mitrovice, tada Sirmijuma, u selu Budalija koje danas nosi ime Martinci. Vojska ga bira za cara 249. godine.
Proganjao je hrišćane, a srpsko narodno predanje njegovu tvrđavu smešta na Cer i smatra ga demonom od koga potiču najbolji junaci. Vodio je uspešne borbe protiv gotskih plemena, koja su pokušavala da prodru preko Dunava.
Poginuo je 251. godine u oblasti današnje Dobrudže u bici protiv Gota. Prvi je rimski car koji je poginuo u boju, a ubrzo nakon toga je deifikovan, odnosno proglašen za božanstvo.
HOSTILIJAN (Gaj Valens Hostilijan Mesije Kvint Avgust)
Ne zna se tačan datum njegovog rođenja, ali se pretpostavlja da je to bilo posle 230. godine.
Rodio se u porodici Decija Trajana u Sirmijumu. Već za života svog oca poštovan je kao carević. Kada su njegov otac i stariji brat Herenije poginuli, vojska je izvikala za cara Trebonija Gala koji je Hostilijanu priznao pravo na carsku titulu i usinio ga.
Umro je 251. godine (nije vladao ni godinu dana) u Viminacijumu, današnjem Kostolcu, od kuge. Poznat je kao prvi car u 40 godina koji je umro prirodnom smrću.
KLAUDIJE II GOTSKI (Marko Aurelije Valerije Klaudije Avgust)
Rođen je u okolini Sirmijuma. Nakon što je pobedio Gote u bici kod Niša 268. godine, vojska ga bira za cara. Poznat je po tome što je 14. februara 269. naredio ubistvo jednog hrišćanskog monaha koji je kasnije postao poznat kao Sveti Valentin. Umro je od kuge početkom 270. Rimski senat ga je deifikovao pod imenom Božanski Klaudije Gotski.
KVINTIL (Marko Aurelije Klaudije Kvintil Avgust)
Rođen je u Sirmijumu oko 212. godine i bio je rođeni brat Klaudija Gotskog. Nije ostalo mnogo istorijskih izvora koji daju podatke o ovom vladaru. Postao je car nakon bratovljeve smrti, ali se ne zna pouzdano da li su ga izabrali vojnici ili Senat.
Vladao je između 17 i 177 dana. Različite verzije o tome kako je umro postoje, od toga da se ubio jer je znao da ne može da ugrozi konkurenta, do toga da ga je njegova vojska ubila zbog discipline koju je pokušao da uvede. Smatran je umerenim i sposobnim čovekom. Uglavnom, skončao je u Akvileji.
AURELIJAN (Marko Aurelije Klaudije Kvintil Avgust)
Rođen u okolini Sremske Mitrovice septembra 214. godine, na malom seoskom imanju. Majka mu je bila sveštenica Sokolovog kulta. Dunavske su ga legije izvikale za cara nakon smrti Klaudija II.
Poznat je kao pobornik mitraizma i kulta Nepobedivog sunca i kao fiskalni reformator.
Međutim, najbitnija stvar koju je uradio bilo je rušenje otcepljenog Galskog carstva i njegovo vraćanje pod okrilje Rima. Vladao je pet godina, do 275. godine. Umro je iznenada u času kada je planirao osvajanje Mesopotamije.
PROB (Marko Aurelije Prob Avgust)
Rođen je 19. avgusta 232. godine na jednom seoskom imanju u okolini Sirmijuma.
Godine 277. pobeđuje nadmoćnijeg pretendenta Florijana i postaje car a 282. ubija ga vojska jer ih je naterao da kopaju kanale u Sirmijumu po vrelom letnjem danu.
Kasnije su se pokajali i sahranili ga uz sve carske počasti. Njegov brat i rođaci su bili hrišćani i episkopi u Carigradu.
Poznat je po tome što je prvi dozvolio da se vinova loza sadi van Italije i to na brdu Glavica na Fruškoj gori, kod današnjeg sela Šuljam. Danas čuveno fruškogorsko vino Probus nosi ime po njemu.
MAKSIMIJAN (Marko Aurelije Valerije Maksimijan Herkulije Avgust)
Rođen je oko 250. godine u blizini Sremske Mitrovice, u siromašnoj porodici.
Dioklecijan ga je načinio cezarom 285, a naredne je postao avgust, jednak Dioklecijanu. Povukao se sa trona istovremeno sa svojim mentorom, 305. godine.
Naredne se vratio, ponovo postao car, uzdigao Konstantina Velikog, ali ga je zbacio sin Maksencije.
MAKSENCIJE
Premda se ne zna tačno gde se rodio, bio je sin Maksimijana koji je bio rodom iz okoline Sirmijuma. Svetlost dana je ugledao 278. godine, a car zapadnog dela carstva je bio od 306. do 312. godine, kada se posle bitke kod Milvijskog mosta 28. oktobra – na godišnjicu svog ustoličenja šest godina ranije – udavio u Tibru. Telo mu je pronađeno narednog dana. Poznat je po tome što je na svoj barjak stavio Nepobedivo sunce, odnosno Sol Invictus.
KONSTANCIJE II (Flavije Julije Konstancije Avgust)
Rođen je u Sirmijumu 7. avgusta 317. godine, kao drugi sin Konstantina Velikog i Fauste. Vladao je sam od 350. do 360. godine, dok je pre toga, od 337. do 340. delio presto sa Konstantinom II i kasnije od 340. do 350. sa najmlađim bratom Konstansom.
GRACIJAN (Flavije Gracijan Avgust)
Bio je sin Valentinijana I iz braka sa Marinom Sever, a rođen je u Sremskoj Mitrovici 8. aprila 359. godine. Za avgusta ga je proglasio otac, ali je vojska za cara proglasila njegovog polubrata Valentinijana II.
On je izbor prihvatio, ali se ubrzo pokazalo da stvarna vlast leži u njegovim rukama. Kada je poginuo Valens, podelio je carstvo sa istočnim carem Teodosijem.
Oblačio se kao Skit, a za telohranitelje je držao Alane, zbog čega je došlo do pobune u vojsci. Ubijen je 383. godine.
Poznat je po tome što je prvi prestao da nosi obeležja vrhovnog sveštenika, što je uklonio statuu boginje Pobede iz Senata i što je pravoslavlje podigao na nivo državnog hrišćanstva. Zabranio je sve paganske kultove.
vojvodinauživo.rs
