U Srbiji se beleži porast zoonoza, infekcija koje se šire sa životinja na ljude, a u 2023. godini pored prijavljena 172 slučaja obolevanja, zabeleženo je i 7 smrtnih ishoda od ove grupe zaraznih oboljenja.
Broj obolelih je prema najnovijim podacima Instituta za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” u 2023. godini bio za 72 odsto viši u odnosu na prethodnu, 2022. godinu, a pet puta veći u odnosu na 2021. godinu.
U 2023. godini u ovoj grupi zaraznih bolesti prijavljeno je sedam smrtnih ishoda. Dve osobe su preminule od leptospiroze, jedna od hemoragijske groznice sa bubrežnim sindromom i četiri od listerioze.
Zoonoze su infekcije koje se mogu preneti sa životinja na ljude. Pored zoonoza koje pripadaju grupi crevnih zaraznih bolesti, u Srbiji se registruju i zoonoze u užem smislu kao što su:
- tularemija
- antraks
- bruceloza
- leptospiroza
- listerioza
- tetanus
- kju-groznica
- hemoragijska groznica sa bubrežnim sindromom
- toskoplazmoza
- ehinokokoza
- trihineloza.
U 2023. godini najveća stopa incidencije zoonoza 54 registrovana je u Moravičkom i Kolubarskom okrugu, dok je najveći ukupan broj slučajeva prijavljen u Nišavskom okrugu i na području Beograda.
Tetanus se registruje u pojedinačnim slučajevima, i to uglavnom kod osoba starijih od 60 godina. U periodu od 2014. do 2023. godine registrovano je ukupno 13 obolelih. U 2023. godini prijavljen je jedan slučaj tetanusa kod nevakcinisanog deteta starog godinu dana.
Leptospiroza dva puta češća kod muškaraca
Leptospiroza je jedna od najčešće registrovanih zoonoza u Republici Srbiji. Tokom 2023. godine registrovano je 45 obolelih, što je 11 puta veća učestalost u odnosu na prethodnu godinu. Najviša zabeležena stopa incidencije u prethodnom desetogodišnjem periodu 2014–2023. zabeležena je 2014. godine, kada su Srbiju zadesile katastrofalne poplave usled povećane izloženosti.
U prošloj godini leptospiroze su registrovane u 14 okruga.
– Najviše prijavljenih bilo je Moravičkom okrugu. Prethodnih godina su od leptospiroza najčešće obolevali muškarci starije životne dobi, što se uočava i kod registrovanih slučajeva u 2023. godini. Od ukupnog broja obolelih, 77,8% su u uzrasnim grupama starijim od 50 godina života. Muškarci su obolevali 2,5 češće nego žene. Prijavljena su dva smrtna ishoda od leptospiroze, po jedan oba pola u uzrasnoj grupi od 70 i više godina starosti.
Pored leptospiroze, prošle godine je 14 osoba obolelo i od trihineloze, što je, na sreću tri puta manji broj u odnosu na prethodnu godinu kada su prijavljena 44 slučaja.
– Oboleli su otkriveni u dve epidemije na području grada Beograda i u Južnobanatskom okrugu, dok su dva slučaja sporadična. Većina obolelih su odrasle osobe, a podjednako su zastupljena oba pola – navodi se u izveštaju “Batuta”.
Ehinokokoza i toksoplazma češće kod žena
Prijavljen je i 21 slučaj ehinokokoze tokom 2023. godine, skoro dva puta više nego prethodne godine, najviše kod osoba ženskog pola, ali i dva slučaja bruceloze.
Rast je primećen i kod toksoplazmoze. Prijavljeno je 30 slučajeva toksoplazmoze sa stopom incidencije od 0,45 na 100.000 stanovnika, što je za 76 odsto više nego prethodne godine.
– Posmatrajući distribuciju prijavljenih slučajeva toksoplazmoze po polu i uzrastu u 2023. godini, slično kao i prethodnih godina, većinu prijavljenih slučajeva čine osobe ženskog pola, a od njih je 90 odsto u generativnom periodu od 15 do 49 godina. S obzirom na to da se u okviru lečenja bračnog steriliteta i postupka pripreme za vantelesnu oplodnju, a povremeno i u okviru praćenja trudnoće, sprovodi ispitivanje, pored ostalog, i na Toxoplasmu gondii, možemo zaključiti da se najveći broj pozitivnih nalaza dobija iz nereprezentativnog uzorka bračnih parova – kažu u Batutu.
Hemoragijska groznica odnela jedan život
Imali smo i jedan slučaj Kju-groznice, registrovan u Južnobanatskom okrugu, dok je čak 31 osoba obolela od hemoragijske groznice sa bubrežnim sindromom, a jedna je i preminula.
– U 2023. godini hemoragijska groznica sa bubrežnim sindromom je registrovana u 14 okruga. Od hemoragijske groznice sa bubrežnim sindromom u Srbiji su prethodne godine u tri četvrtine slučajeva obolevali muškarci, stariji od 20 godina.
Tularemiju je imalo devet osoba na području četiri okruga – šest u Nišavskom upravnom okrugu, a po jedan u Topličkom, Jablaničkom i Beogradskom okrugu, a listeriozu 18, što je dva puta više u odnosu na na prethodnu godinu.
– Registrovana su četiri smrtna ishoda, dva kod muškaraca i kod žena, svi u uzrasnoj grupi osoba starijih od 70 godina – podaci su izveštaja o zaraznim bolestima za 2023. godinu.
Zoonoze globalno u porastu
Zoonoze su, inače, globalno u porastu i čine 60,3 odsto novih zaraznih bolesti u svetu. Na takav trend utiču ubrzan međunarodni transport i trgovina, globalni rast stanovništva, promene u načinu života i navikama ljudi, kontakti sa prethodno nedostupnim područjima, koji dovode ljude u sve bliži kontakt sa animalnim rezervoarima bolesti, kao i klimatske promene.
Ipak, kako se navodi u izveštaju o zaraznim bolestima Instituta “Batut”, u posmatranom desetogodišnjem periodu beleži se trend pada obolevanja od zoonoza. Oscilacije u broju obolelih po godinama nastaju zbog promena u ekološkim uslovima koje dovode do povećanja brojnosti rezervoara, zbog godina u kojima se registruju veće epidemije bolesti, a i 2020. godine epidemija COVID-19 uticala je na dijagnostiku i prijavljivanje svih zaraznih bolesti, pa i zoonoza, što se posebno odrazilo na učestalost u 2020. i 2021. godini.
blic.rs
