Salašarska naselja od davnina su karakteristična za područje Vojvodine, posebno okoline Novog Sada, pa tako i Pejićevi salaši uživaju veliki element slave zbog proslavljene serije “Državni posao”, gde je popularni lik Čvarkov vešto uspeo da skrene pažnju na ovaj deo našeg grada.
– Ovo gazdinstvo čuva autohtonost onoga što je Novi Sad bio pre više od 300 godina, kada je nakon Velikog Bečkog rata došlo do pomeranja stanovništva i tu primećujemo njihov dolazak iz stare Srbije. Po predanjima koje prenose porodice koje su bile deo tih migracija, oni su i osnivači ovog naselja – priča istaknuti istoričar i direktor Istorijskog arhiva, Petar Đurđev za NS Uživo.
Tadašnja novosadska opština bila je prožeta velikim brojem salaša i salašarskim narodom
– Na teritoriji današnjih Pejićevih salaša nalazili su se veliki pašnjaci jer su novosadski Srbi prevashodno bili stočari, a takva prostranstva omogućavala su im ispašu stoke. Ta priča prati i nastajanje Pejićevih salaša, a ono što ih razlikuje jeste da su zadržali isti način života sve do današnjeg dana – nastavlja Đurđev.
Godine 1882. počinje sa radom osnovna škola na Pejićevim salašima
Naš sagovornik istakao je da su ova mesta bila prebogata porodičnim zadrugama sa mnoštvom porodica pa ne čudi da je na Pejićevim salašima osnovana osnovna škola. Ovo potvrđuje činjenicu da je na tadašnjim salašima bilo mnogo dece, a taj prostor je čudnovato izgledao nama iz današnjeg vremena – rekao je Petar kroz smeh i dodao da sada na ovoj teritoriji živi preko 300 ljudi.
Porodice Pejić, Pilić, Kerac, Ćurčić, Arsenović, Nedić, Veselinović i Vlaškalić
Đurđev je ispričao da je i pored mnogobrojnih loza, pomenuta porodica Pejić dobila najveći deo imetka i zbog toga se ovo naselje baš tako i zove. Davne 1979. godine, kada su Pejićevi salaši sa Nemanovcima spojeni i osnovali mesnu zajednicu, tada je i prestala sa radom osnovna škola, a sa uzdizanjem materijalne kulture, ljudi su počeli da se rađaju u Betaniji, a ne na salašima. Ipak, porodice koje i danas žive na ovom naselju, željni su drugačijeg i smirenijeg tempa života, a samim tim vidimo da ovi salaši imaju budućnost.
Kako bi ova priča bila potpuna, razgovarali smo sa jednim od potomaka porodice Pejić koji je sa nama podelio svoje familijarno nasleđe bogato istorijskim trenucima.
– Godine 1690. tokom Velike seobe Srba, Pejići su naseljavali Kosovo, tačnije okolinu Peći. Kada je počela seoba, oni su migrirali sa tih prostora i deo njih se doselio u Vojvodinu. Čovek po imenu Vasa, sa svoja četiri sina bio je jedan od njih, kako mi je ispričao deda. Tada, nije bilo kuća, samo neobrađena zemlja na koju su prvi put kročili. Pre trista godina, odlučili su da sagrade svoj dom u zemlji, pa su pravili zemunice, a tek kasnije, davne 1924. godine, na istom placu podigli kuću koja je sagrađena od zemlje. Sledeće godine biće 100 godina od kako je podignuta ista – kazao je Pavle Pejić.
Ovi salaši danas su poznati po uzgoju lubenica, a ta tradicija potiče od davnina, kada su njihovi preci iste te lubenice gajili i prodavali na Jadranskom primorju.
– Tada su moji rođaci lubenice prodavali na primorju, u Crnoj Gori pa čak i u Bosni i Hercegovini. Koliko se sećam iz priča mog oca, oni su od njihove prodaje lepo živeli, iako to sada nije više toliko unosan biznis. Ipak, moja porodica i ja i dalje gajimo lubenice i prodajemo ih, ne toliko zbog novca koliko zbog ljudi koji ih mnogo vole i kupuju tokom sezone – zaključio je mladi Pejić.
Milica Šolaja
