Naselje nadomak Novog Sada obično svi povezuju sa jednim od najzdravijih povrća, futoškim kupusom, ali malo ko zna da je zapravo Futog jedno od najstarijih naselja na ovom podneblju i gotovo strariji i od samog Novog Sada
Jedan od zanimljivih podataka jeste upravo da je rizničar ugarskog kralja Vladislava baš u Futogu 1494. godine kupovao za potrebe kralja 300 kilograma smokava za 20 forinti.
Arheološkim ispitivanjima utvrđeno je da na području Futoga postoje površinski nalazi iz doba praistorije pa sve do srednjeg veka. Ovu činjenicu potvrđuju mnogobrojne zemunice, koje su arheolozi našli, a njihovi tragovi vidljivi su na zaravnima današnjih atara.
Peđa Rajić
Geografski položaj Futoga, koji sa sobom donosi pogodne prirodne uslove, plodno zemljište i blizina Dunava, uticali su na to da se upravo ovde stvore uslovi za razvijanje staništa. Ovde se vršila i velika razmena dobara, te je Futog bio jedan od glavnih centara trgovine u ovom delu toka Dunava. Na lokalitetima Vodice, Bokternica i Sesije pronađeni su mnogobrojni metali i ostaci keramike iz ovog perioda.
Najveća bronzana ostava u Vojvodini
Prema tvrdnjama arheologa, na osnovu pronađenih metala iz bronzanog doba, zaključuje se da je najveća bronzana ostava Vojvodine pronađena upravo u Futogu i da sadrži oko 30 vrsta celih ili oštećenih predmeta. Ostava broji oko 400 različitih predmeta među kojima se nalaze oruđe, nakit, posuđe… Ovi predmeti danas se čuvaju u Muzeju Vojvodine u Novom Sadu.
Veliki broj plemena prolazio je kroz ovo područje za vreme starog veka ostavljajući za sobom tragove svoje civilizacije. Tokom provala Huna na ova podneblja i padom Zapadnog rimskog carstva ovde su boravili mnogobrojni ratnici. Pronađene su i dve monete Abasida, tačnije kovani novac koji je veoma vredan i potvrđuje prisustvo višeg sloja.
Futog kao najprometnije pristanište
Na granici između Ugarske i Vizantije, tokom 9. veka, Futog je bio rubno područje. Nedostatak puteva i močvarno područje uticao je na to da se u ovom delu toka Dunava stvori prometan pomorski čvor. Prelaz preko ovog dela Dunava obavljao se skelom. Mesta u blizini Futoga, pa i sam Futog, razvili su trgovišta i sajmišta. Pravo na održavanje skele pored Čerevića i Banoštora dobio je i Futog. Ovo pristanište je pored jedinog do tada u Petrovaradinu postalo veoma cenjeno i prometno. Ovaj deo se u pisanim izvorima pominje još 1250. godine (Kornel Đere “Naselja novosadskog područja u srednjem veku), kao “portus”. Ovaj naziv predstavljao je stanicu zemaljske i međunarodne trgovine.
Princ Ištvan je 1270. godine Futogu dodelio pravo organizovanja službe za vuču brodova. Futog je tokom 13. i 14. veka bio jedno od najprometnijih mesta u ovom delu Vojvodine. Trgovina žitom, vinom i voćem bila je najpopularnija. Pored Petrovaradina, Futog se se najviše isticao od ostalih naselja u blizini velikog grada Novog Sada.
Jedan od zanimljivih podataka jeste upravo da je rizničar ugarskog kralja Vladislava baš u Futogu 1494. godine kupovao za potrebe kralja 300 kilograma smokava za 20 forinti. Četiri dana kasnije rizničar je dao svom učeniku Petru da na futoškom vašaru za potrebe kralja kupi šafran.
Duško Rastović
Gradsko naselje Futog
Ime ovog naselja ptoteže se kroz istoriju tokom osam vekova a neki od njegovih prvih naziva bili su Futak 1250. godine, Futagh 1303. godine, Futgah-opp 1456. godine, Uj-Futak, Neu-Futak, Alt-Futak..
U Futogu Bačka županija imala je više manjih utvrđenja, poseda sa zemljoradničkim, zanatskim i vojničkim stanovništvom. Ime Futog koje se i danas koristi javlja se prvi put od sredine 13. veka nakon tatarske invazije na ovo područje. Naselje je tada opustošeno i biva napušteno, ali stanovništvo je ubrzo počelo da se vraća. Nakon toga Futog doživljava ponovni procvat. Kralj Karlo Prvi futoški “brod” daje Dionisiju sinu Stefana Futoškog koji je bio član vladajuće porodice Futaki. Kasnije Futog zajedno sa Petrovaradinom dobija značajnu ratno-odbrambenu funkciju u ratu protiv Turaka u vidu pristaništa za ratne brodove.
Izvor: Mara Šovljakov “Varoš Futog”
nsuzivo.rs
O.M.
